Inclusion: met het einde in zicht

Mpact was tussen 2017 en 2020 partner binnen het consortium van INCLUSION, een Europees project onder de vleugels van het onderzoeksprogramma HORIZON 2020. Het doel van het project draaide rond het aanpakken van een aantal uitdagingen met betrekking tot de toegankelijkheid van het openbaar vervoer in de stadsrand en landelijke gebieden. INCLUSION streefde ernaar deze toegankelijkheid waar te maken door onderzoek te doen naar de belangrijkste mobiliteitsuitdagingen. Op basis van een brede catalogus aan casestudies werd een reeks aanbevelingen en mobiliteitsoplossingen voorgesteld aan kwetsbare doelgroepen.

De rol van Mpact bestond uit het uitrollen van 2 experimenten met focus op multimodaliteit, gedeelde mobiliteit en vervoer op maat. Daarnaast werd er ook gekeken naar de impact van nieuwe technologie op de toegankelijkheid van verschillende vervoersmogelijkheden. In dit artikel geven we een beknopt overzicht van de experimenten en de inzichten die Mpact heeft verworven die inspirerend kunnen werken voor gelijkaardige projecten.

Experiment met Mobitwin app

De Mobitwin app is de digitale versie van de huidige Minder Mobielen Centrales (MMC’s) van Mpact. De MMC’s zijn een vraaggerichte mobiliteitsdienst waarbij leden (meestal minder mobiele en oudere mensen) gebruik kunnen maken van toegankelijke en veilige ritten om hun bestemming te bereiken. De huidige werking brengt twee uitdagingen met zich mee: 

  • het zoeken en het matchen van een vrijwilliger en een lid vraagt heel veel tijd
  • soms hebben de leden nood aan een rit binnen een termijn van minder dan 2 dagen

Het eerste doel van het experiment was om de Mobitwin app te introduceren als een realtime oplossing voor de MMC’s. Aanvankelijk was het de bedoeling om de app met zoveel mogelijk centrales te testen. Tijdens de toepassingsfase van het project richtte Mpact zich uiteindelijk op twee MMC’s: Gent en Oudenaarde. Een tweede doelstelling was het verbeteren van de toegang tot sociale activiteiten voor ouderen en minder mobiele mensen door realtime ritten aan te bieden via de Mobitwin app. Een laatste doel was om via een communicatiecampagne meer bekendheid te creëren rond de Minder Mobielen Centrales. Mpact had hiermee ook de aanwerving van nieuwe vrijwilligers voor ogen. De doelstellingen werden opgesteld met oog op het behouden van het persoonlijk contact en de vertrouwensband tussen de medewerkers en hun leden en vrijwilligers. De bestaande internettoepassing en het contact met de medewerkers bleven de ruggengraat van de MMC’s doorheen het proces. 

Experiment met Olympus Mobility app

De Olympus Mobility app is een ‘Mobility as a Service’ applicatie die momenteel wordt gebruikt in een B2B context. Voor het INCLUSION project werd een aangepaste versie van de app ontwikkeld die werd voorgesteld aan werkzoekende mensen met een migratieachtergrond. Het doel was om de arbeidsmarkt voor deze doelgroep toegankelijker te maken. De functies van de oorspronkelijke app werden vereenvoudigd en de gebruikers kregen een budget van 30 euro toegewezen via de app. Dit budget konden ze gebruiken om hun ritten naar sollicitatiegesprekken, stages, opleidingen… – dus elke eerste stap richting een nieuwe job – te vergoeden. Om de aanpassing van de app zoveel mogelijk te harmoniseren met de noden van de doelgroep, werd er een samenwerking opgezet met het STEP project. STEP was een lokaal samenwerkingsverband tussen verschillende middenveldorganisaties in Vlaanderen en Brussel bestaande uit bedrijven die expertise hebben opgebouwd rond coaching en begeleiding van werkzoekenden. Hierdoor hebben ze een zeer diepgaande visie opgebouwd rond de noden en de drempels die werkzoekenden ervaren. De focus van het STEP project lag op de begeleiding van maatschappelijk kwetsbare groepen richting een nieuwe job met oog op extra begeleiding om loopbaanzekerheid te maximaliseren. Mpact bracht INCLUSION en STEP samen om te zien hoe een nieuwe Mobility as a Service oplossing, zoals de Olympus Mobility app, een impact kan hebben op de loopbaanzekerheid van maatschappelijk kwetsbare groepen.

Een ander doel van het experiment met de Olympus Mobility app was om de doelgroep meer bekend te maken met duurzame en gedeelde mobiliteit. Doordat kwetsbare doelgroepen vaak financiële drempels – en daardoor ook vervoersarmoede – ervaren, hebben ze vaak de “luxe” niet te experimenteren met of zelfs na te denken over duurzame en gedeelde vervoersopties. Daarnaast bevinden jobopportuniteiten zich vaak in industriële gebieden die niet bereikbaar zijn met duurzame vervoersopties. Deze redenen hebben een impact op het keuzeproces van kwetsbare groepen. Daarom was het belangrijk om binnen het pilootproject ook een helder zicht te krijgen op de plaats van mobiliteit in het dagelijkse leven van de doelgroep. Op welke sport van hun prioriteitenladder komt mobiliteit en welke andere factoren hebben een impact op hun keuze?

Wat hebben we geleerd uit de experimenten?

Tijdens beide experimenten hebben zich enkele uitdagingen voorgedaan waaruit Mpact waardevolle informatie haalt voor toekomstige projecten. Om voldoende testpersonen te bereiken, werkte Mpact in beide experimenten samen met verschillende partners. Hoewel deze samenwerkingen heel veel opportuniteiten creëerden, was er ook sprake van twijfel, tijdsgebrek en andere interne uitdagingen. Uiteindelijk veranderde de focus van beide experimenten van zoveel mogelijk partners vinden, naar het vinden van enkele partners die bereid waren om het experiment te ondersteunen en de apps te presenteren aan hun doelgroep. Het opbouwen van persoonlijk contact en een vertrouwensrelatie met enkele belangrijke partners kan het project verder brengen dan het streven naar het bereiken van een groot aantal partners. Deze uitdaging toonde aan dat de oplossing of de nieuwe technologie die wordt gepresenteerd niet alleen een meerwaarde moet zijn voor de doelgroep, maar ook voor de partners die dit mee promoten. De uitkomsten van beide experimenten laten zien dat een vermindering van de werkdruk voor de partners een belangrijke motivatie is  om een ​​nieuwe technologische oplossing te introduceren. 

Het was niet mogelijk de volledige impact te meten tijdens de experimenten, maar het is wel duidelijk geworden dat de Mobitwin app en de Olympus Mobility app het potentieel hebben om een meerwaarde te betekenen voor kwetsbare doelgroepen. Mpact heeft dus voldoende inzichten kunnen verwerven over hoe de apps kunnen geoptimaliseerd worden op basis van de nieuwe kennis en ervaring uit de experimenten. 

Mobitwin app

Om te beginnen tonen de resultaten van het experiment met de Mobitwin app dat een meerderheid van de MMC-leden  (de mensen die ritten aanvragen en die vervoerd worden) niet over de digitale vaardigheden beschikt die nodig zijn om de Mobitwin app te gebruiken. Dezelfde resultaten tonen niettemin aan dat een aanzienlijk deel van de leden wel de vaardigheden heeft om nieuwe technologie te gebruiken, maar niet bereid is om hun huidige routine om een rit aan te vragen te veranderen. Afgezien van het feit dat een groot aantal leden de digitale vaardigheden niet hebben, verwachten we dat toekomstige generaties meer voeling zullen hebben met nieuwe technologie en de Mobitwin app vlotter zullen kunnen gebruiken. Dit alles is echter enkel mogelijk als nieuwe technologie zoals de Mobitwin app voldoende wordt aangepast aan de specifieke noden van de doelgroep. Het concept van ‘speed of life’ speelt hierbij een cruciale rol. De mobiliteitswereld en de wereld van minder mobiele en oudere mensen draaien op verschillende snelheden. Dit verschil in snelheid uitte zich vooral bij de resultaten van de online surveys, waaruit bleek dat het gevoel van veiligheid veel belangrijker was dan de nood aan urgente ritten. 

Hoe we de periode tussen de huidige generatie en toekomstige generatie kunnen overbruggen? De online survey die naar de medewerkers van 98 MMC’s werd gestuurd, toont aan dat het zoeken naar beschikbare vrijwillige chauffeurs de meest tijdrovende taak is voor medewerkers van de MMC’s. Daarnaast tonen de resultaten ook dat een aanzienlijk aantal vrijwillige chauffeurs bereid is om de app te gebruiken. Uit deze gegevens kunnen we concluderen dat de Mobitwin app potentieel heeft om als oplossing te dienen om de werklast van de medewerkers te verminderen bij het zoeken naar beschikbare vrijwillige chauffeurs. De medewerkers zouden dan nog steeds de ritten ingeven, maar de koppeling van de ritaanvraag met een vrijwillige chauffeur gebeurt automatisch via de Mobitwin app. Uit de totale cijfers van de MMC’s blijkt echter dat het aantal leden en vrijwillige chauffeurs niet in evenwicht is, waarbij de vrijwillige chauffeurs de minderheid vormen. Een kritische massa van vrijwillige chauffeurs zal in de toekomst dus nodig zijn zodat de Mobitwin app een meerwaarde kan vormen wanneer er ritten worden aangevraagd via de app. De resultaten van de communicatiecampagne tonen dat – om nieuwe vrijwilligers aan te werven – er meer moet gefocust worden op communicatie via lokale initiatieven zoals universiteiten, sportclubs, winkels…

Tot slot brachten de feedbackmomenten met de MMC’s ook heel wat nieuwe inzichten op. De belangrijkste conclusie uit deze gesprekken was dat het persoonlijk contact met de leden en vrijwilligers – wat de huidige MMC-werking karakteriseert – erg belangrijk is voor zowel de medewerkers als voor de leden en vrijwillige chauffeurs. Dit toont aan dat technologie sterk wordt gelinkt aan een daling van sociaal contact en menselijke interactie. Om dit gevoel van verlies (van sociale contacten) te verminderen en de acceptatie van een nieuwe oplossing (de Mobitwin app) te vergroten, lijkt het een goede piste om in de toekomst een co-creatieproces op te starten.. Om dit te doen slagen dienen verre verplaatsingen door de deelnemers vermeden te worden en moet er een gevoel van vertrouwen en veiligheid bestaan tussen de betrokkenen.

Olympus Mobility app

Uit de analysetool van de Olympus Mobility app en een interview met een gebruiker kunnen we concluderen dat een MaaS applicatie werkzoekenden niet noodzakelijk triggert om te experimenteren met duurzame en gedeelde vervoersopties. Daarnaast tonen dezelfde resultaten dat het budget van € 30 vaak niet voldoende was om de app meermaals te gebruiken. Afgezien hiervan kunnen we wel concluderen dat de Olympus Mobility app een meerwaarde was voor werkzoekenden die naar onverwachte sollicitatiegesprekken, educatieve evenementen en stages konden gaan of hun nieuwe job te behouden. Hoewel de nieuwe technologie een meerwaarde betekende in urgente situaties, bracht dit ook heel wat uitdagingen met zich mee. Uit een interview met een begeleider kunnen we concluderen dat het ontbreken van mobiele data, een complex login proces en taalgerelateerde uitdagingen de meest voorkomende drempels waren die de testpersonen tegenkwamen. Deze resultaten zijn gelijkaardig aan die van het experiment met de Mobitwin app, namelijk het feit dat nieuwe technologie in dringende ritten kan voorzien, maar dat er nog steeds behoefte is aan begeleiding en sociaal contact bij het gebruik van nieuwe technologie. Dit sluit niet uit dat de technologie kan werken, op voorwaarde dat het toegankelijk en begrijpbaar moet zijn voor de doelgroep. Uit een interview met een gebruiker bleek dat het gebruik van de app wel vlot verliep, maar dat zonder voldoende begeleiding de app niet aan te raden is als oplossing voor nieuwkomers.

Een van de belangrijkste uitkomsten van het experiment is een mogelijke samenwerking met de VDAB waarbij de mobiliteitsvergoeding van de VDAB, waar werkzoekenden recht op hebben, wordt samengevoegd met de snelle technologie van de Olympus Mobility app. Tot slot kunnen we concluderen dat de grootste uitdaging bij het verzamelen van gegevens gelinkt is aan taalgerelateerde aspecten. Een interview met een gebruiker bracht meer inzichten op betreffende de mobiliteitsnoden en -uitdagingen bij de doelgroep dan de online surveys. Net zoals bij het experiment met de Mobitwin app lijkt een co-creatieproces een efficiënte tool om de doelgroep te betrekken bij het proces en ook om de kans te vergroten om nieuwe technologie zoals de Olympus Mobility app sneller op te pikken.  

Mpact zal zeker een vervolg geven aan deze experimenten door nieuwe projecten op te starten met lokale partners.  Zo blijven we werken aan een inclusiever mobiliteitssysteem.

unnamed

This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 770115.